Landelijke Presentdag 2012

Afgelopen zaterdag 21 januari werd de landelijke Presentdag gehouden in Conferentieoord Zonheuvel bij Doorn. Ik heb deze jaarlijkse dag nu een aantal malen bezocht, en het bezoekersaantal stijgt gestaag. Dat duidt op warme belangstelling, en in het geval van Present, ook nog eens op groei want elk jaar neemt het aantal lokale Stichtingen Present toe. De bezoekers van de Presentdag zijn geen dwarsdoorsnede van de vrijwilligerswereld: er zijn relatief veel twintigers en dertigers en dat is niet de groep die je verwacht op een dag als deze. Er hangt een optimistische "yes, we can do it" stemming, mopperaars ben ik niet tegengekomen.

Tweede Kerstdag: Kerstontbijt

 Eén van de VIP's is James Kennedy, hoogleraar in de Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam, en column-schrijver in Trouw. Juist op deze zaterdag publiceert Trouw een artikel over vrijwilligerswerk waarin James Kennedy geciteerd wordt.
Volledigheidshalve: Present is een christelijke vrijwilligerorganisatie die groepen vrijwilligers hulp laat bieden in de vorm van klussen van één dag: een spelmiddag in een verzorgingstehuis, het opknappen van een huis of een tuin. De Present-aanpak sluit dan ook naadloos aan bij  de bekende NL-doet vrijwilligersdagen.

Terug naar James Kennedy. Hij verzorgt drie korte toespraken. In de tweede toespraak gaat hij in op vier uitdagingen, valkuilen zo je wilt, voor Present. Ik heb er geboeid naar geluisterd, en ben nu een gewaarschuwd man, want de vier uitdagingen hebben me wel geraakt:

1. Worden de cliënten niet te afhankelijk van de hulpverlening door de Present vrijwilligers ? Dit bezwaar wordt ook in het Trouw artikel genoemd. Goed-doen kan inderdaad afhankelijkheid kweken. Het is de uitdaging voor de Present-vrijwilligers  om zoveel mogelijk "gelijkwaardig" op te trekken met de cliënt bij het uitvoeren van het Present-project (de klus). Daar wordt ook naar gezocht: kan de cliënt meehelpen, alleen al koffiezetten maakt dat de cliënt een actieve rol speelt die dag
2. Is een contact van enkele uren op een dag niet te kort om echt het verschil te maken? Dit is heel waar: een klus is een vluchtig moment en daarna is het contact voorbij. Hier moeten we als Presenters goed over nadenken: willen we ook hulpvormen ontwikkelen die meer continuïteit in de relatie geven ? Alleen de vraag al stel de cliënt voorop, terwijl Present een principiële keus gemaakt heeft om aanbod-gestuurd te werken, d.w.z. het aanbod van vrijwilligers bepaalt welke projecten worden uitgevoerd. Hier zijn we nog niet uit.  
3. Worden deelnemende kerken echt veranderd en is er sprake van groeiend discipelschap ? Deze vraag vind ik minder spannend. Volgens mij is het antwoord: nee, dat zou mooi zijn, maar het blijven altijd kleine aantallen bevlogen mensen die zoiets gaan doen. Dat geldt denk ik voor meer opdrachten van de kerk. De kerk wil missionair zijn, maar vaak doet een missionaire werkgroep of evangelisatiecommissie het werk. De kerk wil een lofprijzende gemeenschap zijn, maar de liturgiewerkgroep of de commissie eredienst heeft geen tientallen leden. En hoe erg is dat dan ? Zolang mensen in en door de kerk worden uitgedaagd om hun talenten in te zetten, mogen we wat mij betreft tevreden zijn. Dat is geen pleidooi voor middelmatigheid, wel voor de juiste maat en tegen activisme.
4. Hoe behoudt Present haar zelfstandigheid als christelijke organisatie wanneer ze afhankelijk wordt van de subsidies van b.v. lokale overheden? Gisteravond kreeg ik dit in haast gelijke bewoordingen te horen van een lid van de Lionsgroep Oene-Gelre, waar ik een presentatie gaf over Present. Hier moeten we dus goed het oog op houden. De vragensteller van gisteravond zei: Maak Present niet te ambtelijk en zorg dat je je flexibiliteit niet verliest door allerlei regeltjes....